Najbardziej tajemnicza legenda mówi o przeniesieniu cudownego obrazu Matki Boskiej z kaplicy pałacowej Bolesława Chrobrego na Lednicy do kościółka w Węglewie. Kaplica św. Rozalii w Sławnie stanęła na szczycie starego grodziska w niedostępnym lesie. Jan Kochanowski, wielki poeta polskiego renesansu, był tytularnym proboszczem kościółka w Kicinie – żył z tej posady, gdy tworzył swój genialny przekład Psalmów. Dziś Kicin słynie m.in. z wielkanocnych misteriów Męki i Zmartwychwstania Pańskiego. Przy kościele w Długiej Goślinie mieszkały w czasach zarazy poznańskie benedyktynki. Im też świątnia ta zawdzięcza szereg ciekawych dzieł sztuki. Kościół w Rejowcu (dawny zbór protestancki) ufundował wnuk poety Mikołaja Reja, Andrzej – polityk i zaufany dworzanin króla Władysława IV, spoczywający w parafialnej świątyni w sąsiednich Skokach. W Kiszkowie znajduje się cudowny obraz Matki Boskiej, sławny niegdyś na całą Wielkopolskę. W Raczkowie specjalnej czci doznaje stary krucyfiks, a w Jabłkowie znajduje się wyjątkowy ołtarz, poświęcony wyłącznie
różnym rodzajom aniołów. Stare, młodsze i współczesne obrazy tworzą w kościółku w Łagiewnikach Kościelnych prawdziwy teologiczny traktat o Eucharystii. Natomiast do Wierzenicy przyjeżdżał romantyczny wieszcz Zygmunt Krasiński, odwiedzając swego przyjaciela, filozofa i społecznika Augusta Cieszkowskiego, po którym pozostał w kościele niezwykły nagrobek – jego replika znajduje się w kościele Santa Croce we Florencji. I wreszcie w krypcie w Uzarzewie spoczywa kilka pokoleń wybitnych wielkopolskich ziemian, Żychlińskich. Ich pałac – stojący naprzeciwko – to obecnie muzeum łowiectwa.

autor: Jacek Kowalski